Ahlen, 08.08.2009

Yaylı Arabalar, Seren Arabaları ve Faytonlar

Hepsi tarihe karıştı, gelişen teknolojide bunların yerlerini dolmuşlar, taksiler, kamyonlar, traktörler doldurdu.

Yaylı arabalar Durlaz (Yıldızlı) Köyünde çoktu.Gerek arazileri, gerekse köyün kuruluş konumu ve gerekse de ekonomileri buna müsaitti.Seren arabaları da epeyce vardı, bizim köyde sadece seren arabası vardı.Yaylı araba, tekerlerin yaylar üzerinde olmasından dolayı yaylı araba olarak adlandırılmış, yan taraflara meyilli olarak ve daha fazla yük taşımak amaçlı yapılan tahtalara seren denir, bundan dolayı seren arabası olarak adlandırılır.Fayton ise sadece şehirlerde o günün taksisi olarak kullanılırdı.Binmesi çok hoştur, birkaç kez binmiştim.Pek fiyakalı bir görünümü vardır. Şimdilerde antik olarak turizm amaçlı hizmete sahil şehirlerinde sembolik devam ediyor.

Yaylı arabalar hem yük taşımak için , hem de insan taşımak için kullanılırdı.Hala da yaylı arabalar az da olsa günümüzde mevcuttur.Günümüzde eski tekerlerin yerini lastik olan tekerler almıştır.Durlaz’dan yaylı araba ile Ereğli’ye Gulamdaki mahsülüzmüzden az yük taşımadık.Atın bakımlı olacak, arabanın boyası da fosforlu olursa değme keyfine.

Rametlik Ali Eniştem Ereğli-Çölmekçi mahallesine otururken onun da bir yaylı arabası vardı ve tek at çekerdi arabayı. Asfaltta atların yüklü arabayı çekmesi biraz daha zordur. Ereğli’de arabaların belli yerlerde durakları vardı, zannederim bugün itibarı ile yine vardır.Belli ana caddelere çıkmaları yasak olsa gerek. 2008 yılında benim evin tamiri için hatta bir sefer çağırmıştık.

Yaylı arabanın asfalt yolda gitmesinin ayrı bir zevki vardır.Taaa gerilerden arabayı görmemeksizin atın nal seslerinden hangi süratle nasıl geldiğini- gittiğini ölçebilirsin.Hele atlar yeni nallandıysa atların rahvan gidişi, tırıs gidişini , o nalların asfalt yolda çıkardığı harmonili yaşamak lazım, bir müzik gibi kulağa hoş gelir.

Seren arabaları ile saman taşınırdı.Köyümüzde en güzeli Karalgillerden rahmetli Ahmet Emminin vardı, araba güzeldi ama atlar pek yağızdı.Saman taşınacağı zaman yan taraflarına serenler yana açılacak şekilde yerleştirilirdi, ön ve arkayı kapatmak için özel kapakları vardı.Saman arabaya öyle doldurulurdu ki en üst kısmı balık sırtı gibi olur, bayağı da yüksek olur.O samanın üzerinde gitmek, motorlu vasıtaların olmadığı günlerde ayrı bir zevkti.

Seren arabaları saman çekmek, taşımak için biçilmiş bir kaftandır.Babamın asker arkadaşı Ayrancı-Karaağaç Köyünde ikamet ederdi ve eskilerde asker arkadaşlığı ölünceye dek devam ederdi.Babamın vefatından sonra her sene seren arabası ile rahmetlik Kasım Dayı bize saman getirirdi.Ereğli_Ayrancı arası belli, Ayrancı’dan sonra taa Karaağaç’a kadar daha kaç kilometre, bilmiyorum ama kış mevsiminde seren arabası ile gelip-gitmek pek kolay olmasa gerek.

Mustafa Dumlu