Ahlen, 26.02.2009

 

Köyümüzde ve Ereğli’de hayvancılık da en az meyve ve sebze üretiminde de ileri seviyededir.

 

Yaz aylarında koyunlar sağılmaya başlar,az bir miktarı kuzularına bırakmak üzere.Guşluk,öğleye doğru çoban koyunları davar yatağına (tepede) getirir,koyunlar orada sağılmayı beklemek üzere yatarlar.İkindiye doğru kadınlar,kızlar koyunları sağmak üzere davar yatağına giderler ,cingil veya helkilere süt sağılır.

 

Çocukluğumda bizim de epey koyunumuz vardı,rahmetli anamla ben de giderdim yatağa.Hiç sevmediğim de kaçan koyunların tutulup sağılmasıydı ve bizim de vardı birkaç böyle koyunumuz.Özlemini çektiğim ise SU.Aslında evlerden davar yatağına giderken yeterli miktarda su da beraberinde herkes götürebilirdi.Ama adet olmamış her ne hikmetse.

 

Koyunların sağılması bittikten sonra bütün kadınlar ellerinde cingil ve helkileriyle değişik alınacak eve giderler,susuzluklar giderildikten sonra değişik almaya gelir sıra.Başka erkekleri bilmem ama benim aklım bir türlü ermedi,hala da ermez.Kim adet etmiş,kim icat etmiş,bulmuş,bilen de yok.Bilmiyorum başka köylerde ve yörelerde de aynı işlemler yapılıyor mu ? Şu anda bizim köyde devam ediyor mu,onu da bilmiyorum.Ama muazzam bir şey,ölçüsüz ölçülü iş yapmak.Bunu şu basit bir örnekle izah edebilirim: Elinizde üç kap var,birisi üç litrelik,diğeri yedi litrelik ve tam dolu olarak on litre sütünüz var,elinizde başka bir ölçüm aletiniz,kabınız yok.Bu on litrelik kabınızdan sütü üç ve beş litrelik kaplara istediğiniz kadar defalarca döküp boşaltarak tam tamına beşer litreye böleceksiniz ve bu mümkün tabii ki.

 

Bizim kadnlarımız da bunun bir benzerini bulmuşlar,kim kime ne kadar süt vermiş-almış,bu işi gayet güzel başarmışlar.Ön koşul,hilesiz ve dürüst olmak,zaten hileye başvuran çabuk ortaya çıkar.Değişik almanın nedeni ise,tek tek kişilerin sütü ile günlük olarak ne yağ yapılabilinir,ne de peynir,yani hekes birbirinden ödünç olarak süt alır,verir.

 

Bu işlemler için bayağı bildiğimiz çöpler alet olarak kullanılır,adına da BELLİ denir.Her kadın daim olarak aynı süt kabını kullanmak zorunda olup cingil veya helkisindeki sütünü beller,yani o çöpü helkinin tabanına dik gelecek şekilde tutar,sütün seviyesine bir kertik yapar,böylece sütün ne kadar olduğu o belliden belli olur.Bu arada birkaç kadın bu işlemi kendi arasında yapar,yani alır,verir,,buna da yanaşma denir.Her kadın kendi bellisinin sayısını iyi bilir,kimden almış,kime verecek,o aradaki işe hala aklım ermez ama bu şekilde hak geçmemeksizin koyunların sağım işi devam ettiği müddetçe bu işler de devam eder,herkes yağını,peynirini böylece yapar.

 

Daha sonraki yıllarda sütünü mandıraya verenler de oldu.Şu an ki durumu bilmiyorum.

Mustafa Dumlu